De wolken
wachten
op de wind
zoals
nog niet
gesproken
woorden
slechts
in dromen
hun verhaal
vertellen
Ooit
streelden
zij het water
en als hun
roep weerklinkt
zal zich
een paradijs
ontplooien
Samen
luisteren
naar
hoe
het
water
vanuit
haar
hoge
bron
de aarde
schuurt,
zo
spreken
wij, zo
rusten
onze woorden
in hun bedding,
en stromen,
telkens weer.
b. vercnocke
De I Ching ( of: I Tjing) is een meer dan 3000 jaar oud Chinees wijsheidsboek, ontstaan uit een mondelinge traditie en later neergeschreven. Het is een "heilig" boek, te vergelijken met de Bijbel, de Koran, de Thora of andere spiritueel/filosofische bronteksten. De meest gebruikelijke vertaling van de titel luidt "Het Boek der Veranderingen" (zie ook: www.itcn.nl ).
De I Tjing is vooral gekend als "orakel", maar dit is een woord dat deze brontekst nogal snel in 1 hoekje duwt. Ondanks (eerder: dankzij) zijn hoge leeftijd, zijn archaisch en metaforisch taalgebruik kan het de hedendaagse mens nog steeds raken. De I Tjing is een wijze raadgever die altijd voor je klaarstaat, maar je niet dwingt tot het maken van keuzes, integendeel. Wanneer je om raad vraagt zal het antwoord je steeds vrij laten in je handelswijze.
En vaak biedt de I Tjing je een spiegel aan, wanneer je beseft dat je het antwoord eigenlijk al die tijd in je had. Een beetje zoals de Socratische methode ( = de maieutiek). Net door het leren stellen van de juiste vragen (= fijnafstemming) kom je ongemerkt zelf bij het voor jou passende antwoord, vaak zonder dat je daarvoor de I Tjing nodig hebt.
Dat antwoord van het
boek op een vraag, probleem of onzekerheid, enz. biedt je de mogelijkheid om
een situatie plots in een heel ander daglicht te zien. Het raadplegen
gebeurt met een bepaald "toevallig" ritueel: het gooien van
muntjes, het tellen en verdelen van duizendbladstelen, cijfercombinaties,
kaarten enz. Ahv de verkregen combinatie geeft de I Tjing je advies in de
vorm van 1 van zijn 64 oordelen. Die oordelen zijn gekoppeld aan een
6-lijnig patroon van yin
of yang
lijnen. Daarom
noemt men zo'n patroon een hexagram (zie
vb hiernaast voor hexagram 56 "De Zwerver"). Bij iedere lijn hoort ook
nog een afzonderlijk oordeel. De I Tjing telt zodoende naast de 64
hexagrammen (met hun oordeel) ook 64 x 6 = 384 lijnteksten Het is
merkwaardig dat alle mogelijke situaties die aanleiding kunnen geven tot
raadgeving door zo'n beperkte waaier van oordelen bestreken worden.
Merkwaardig, maar niet verwonderlijk. Aanvankelijk werden vragen en
antwoorden gekerfd in opgewarmde schildpadschilden of runderbotten. De
ontstane barsten bepaalden, na extra verhitting, dan de richting van de
raadgeving. Na eeuwen werden zo honderduizenden botten verzameld die bewaard
werden. Waarschijnlijk zijn deze opgegraven botten slechts het topje van een
ijsberg, want men gaat ervan uit dat het om een veelvoud daarvan gaat. Na
verloop van tijd stelde men vast dat men de raadgevingen kon bundelen tot
slechts enkele standaardoordelen, omdat vaak dezelfde antwoorden verkregen
werden, ook al betreft het verschillende vragen.
Zo kwam men door een uiterst verfijnd filteringsproces uit op de 64 oordelen
van de I Tjing zoals we die nu kennen. Men kan ervan uitgaan dat deze
oordelen dus stevig "gegrond" zijn.
De betekenis van het ideogram voor Tjing ( 經 )is: standaard, kanaal waar iets doorheengaat, weefgetouw. Tezamen met I (= verandering, wendbaarheid) zou je de I Tjing dus kunnen beschouwen als een weefgetouw dat door de schering en de inslag der verandering het patroon toont waarin je Tao zich bevindt. Vermits de I Tjing op een louter toevallige manier dit patroon toont is het erg uitnodigend dieper in te gaan op de werking van het Toeval.
Toeval is immers niets anders dan het plots oplichten van de raakpunten tussen jou en je Tao: in het weefgetouw van het universum worden we geraakt door en raken we zelf het Tao. In het denken van de I Tjing betekent het zich overgeven aan het Toeval geen "onderwerping aan het noodlot", maar de plaatsing van het Zelf in een verband . Toeval maakt ons immers bewust van de kosmische Eenheid, van het eeuwig NU, waarin alles wordt geboren en sterft, steeds opnieuw. Dit proces heeft niets fatalistisch, integendeel: het blijft een voortdurende uitdaging om binnen ons dagdagelijks bestaan de rust van dit kosmisch gebeuren te ervaren en toe te passen. Dat is onze keuze en verantwoordelijkheid. Dit vraagt een ruime openheid en durf om voorbij onze angsten te blijven vertrouwen. Ook aanvaarden dat het denken in categorieën of paradoxen (bv: goed/slecht, links/rechts, zwart/wit, liefde/haat, leven/dood) slechts onze eigen uitvinding is. Waar het denken stopt, of we het loslaten, wordt het antwoord geboren (cfr. Lao Tse, "Tao Te Tjing"), in een even natuurlijke staat als wijzelf waren voor en kort na onze geboorte.
Heel wat interessante achtergrondinformatie kan je vinden op LiSe Heyboers prachtige site.
Wil je eens zien hoe een uitkomst van het orakel geinterpreteerd wordt, kijk dan eens naar dit mooie consult van Han Boering.
I
kameleon, zon die
achter wolken
tevoorschijn komt:
verandering
TJING
weefgetouw,
standaard,
kanaal waar iets
doorheengaat:
boek
Hexagram 56
"De Zwerver"
ideogram:
hexagram:
tekst:
Klein succes.
Standvastigheid
geeft de Reiziger
succes.
(Han Boering)
Schildpadschild
met inscripties
En als het einde komt
wat rest mij dan
dan word ik sprakeloos
want alle woorden
heb ik reeds gesproken
zo vluchtig als de wind
onzichtbaar zijn ze opgelost
maar, weet ik nu,
toch niet verloren
want nu het einde komt
rest mij
dit wonderlijk begin:
herinner je
hoe ik met jou
dit zandkasteel bewonderde
en hoe onmogelijk
het was
de zandkorrel te vinden
die het kasteel
scheidde van ’t strand
zo blijven wij verenigd
in dit beginnend nu
dat nooit een einde kent
b. vercnocke